Mensen met milde klachten van COVID-19 kunnen binnen een week beter zijn. Maar ze kunnen ook weken- tot maandenlang last houden en regelmatig een terugval ervaren. Bij mensen die ernstigere klachten hebben gehad, en al dan niet opgenomen zijn geweest in het ziekenhuis, duurt het herstel zeker weken. Dit kan ook langer zijn.
Hersteltrajecten Long COVID
De meeste cliënten hebben een combinatie van fysieke, cognitieve, psychische, existentiële of spirituele klachten. Bij cliënten die voordat ze ziek werden al kwetsbaar waren, zijn de klachten vaak ernstiger. Ze herstellen thuis of, als dat niet mogelijk is, op een herstellocatie, zoals een revalidatiecentrum, Eerstelijnsverblijf (ELV), een COVID-nazorgafdeling of een COVID-hotel. Vaak wordt bij intensieve therapie en complexe zorg ook de term ‘geriatrische revalidatie’ gebruikt. Wie ernstige meervoudige klachten heeft, komt voor specialistische revalidatie in aanmerking. De cliënt wordt doorverwezen door de behandelend arts.
Top 10 meest genoemde klachten
Het Longfonds voerde in 2021 een peiling uit onder 1864 mensen met Long COVID-klachten. Het grootste deel (95 procent) van deze groep voelt zich drie maanden tot een jaar na de eerste klachten nog steeds matig tot slecht. De meest genoemde klachten zijn:
- Vermoeidheid (93%)
- concentratieverlies (70%)
- kortademigheid en benauwdheid (66%)
- hoofdpijn (61,3%)
- spierpijnen (58,4%)
- geheugenverlies (50,5%)
- druk op de borst (43,6%)
- brainfog (43,5%)
- duizeligheid (40,3%)
- pijn tussen de schouderbladen (40,3%)
Volgens dit onderzoek is er nauwelijks verschil tussen klachten uit de eerste en de tweede golf.
Bron: Peiling Longfonds maart/april 2021 op coronaplein.nu
Regeling paramedische zorg
Cliënten met Long COVID of het post-COVID-syndroom kunnen maximaal 6 maanden gebruik maken van paramedische zorg binnen het basispakket. Deze regeling is verlengd tot 1 augustus 2023. De behandelingen worden direct vergoed via de basisverzekering van de patiënt. Cliënten betalen zelf eerst het eigen risico van hun zorgverzekering.
Herstelzorg kan bestaan uit:
- Fysiotherapie en oefentherapie: maximaal 50 behandelingen
- Ergotherapie: maximaal 10 behandeluren
- Dieetadvies: maximaal 7 uur advies
- Logopedie: geen maximum
Voorwaarde voor herstelzorg is dat een huisarts of een andere arts, zoals een longarts, een corona-besmetting heeft vastgesteld óf een sterke verdenking daarvan. De zorg is alleen bedoeld voor mensen die langdurig klachten ondervinden, zoals vermoeidheid, benauwdheid of cognitieve problemen. Een tweede behandeltermijn kan eventueel toegewezen worden met een verwijzing door een medisch specialist of huisarts. Deze tweede behandeltermijn moet aansluiten op de eerste termijn.
Financiële regeling voor VVT-zorgmedewerkers met Long COVID
Medewerkers met Long COVID die in verpleeg- en verzorgingshuizen en in de thuiszorg werken, kunnen een aanvullende arbeidsongeschiktheidsuitkering krijgen. Dat meldt nos.nl. Vakbonden en werkgevers hebben afspraken gemaakt met zorgverzekeraar Loyalis. Het is de eerste financiële regeling voor een groep zorgmedewerkers die langdurige klachten heeft overgehouden aan een coronabesmetting op het werk. Afgesproken is dat de regeling met terugwerkende kracht ingaat per maart 2020. De regeling geldt niet voor andere sectoren in de zorg.
Erkenning
Volgens FNV-onderhandelaar Bert de Haas geeft het akkoord ‘een gevoel van erkenning en empathie voor de frontstrijders’. Vooral van zorgmedewerkers in verpleeghuizen heeft vakbond FNV veel meldingen gekregen. Zij moesten vaak onbeschermd doorwerken, ontwikkelden Long COVID en werden na twee jaar ziekte arbeidsongeschikt verklaard.
Conditie opbouwen bij Long COVID
Na een doorgemaakte infectie kan de conditie van een coronapatiënt achteruit zijn gegaan. Dit merken zij bijvoorbeeld bij het traplopen of fietsen. Oefeningen kunnen helpen om weer op het oude niveau te komen. Deze video van het Erasmus MC biedt ondersteuning. Longarts Merel Hellemons geeft informatie over het herstelproces, fysiotherapeute Edith Reijmer geeft praktische handvatten en oefeningen om de conditie en spierkracht weer op peil te krijgen en diëtist Ana Kordic vertelt welke voeding helpt bij een goed herstel.
https://youtu.be/c2-9YAkQf48
Herstellen van Long COVID-klachten thuis: wie doet wat?
Bij herstel in het ziekenhuis, revalidatieklinieken of het verpleeghuis zijn zorgverleners uit verschillende disciplines gewend om samen te werken in het herstelproces. Maar hoe gaat dat wanneer mensen thuis revalideren? In de publicatie 'Long COVID klachten: samenwerken aan herstel thuis' krijg je een overzicht van de betrokken disciplines in de herstelzorg thuis. Wat is hun rol, welke ervaringen zijn er vanuit de praktijk en wat is volgens hen de meerwaarde van samenwerking?
In Nijmegen is een gezamenlijk project gestart van huisartsen, paramedici, zorgverzekeraars en de twee ziekenhuizen in de regio. Hier word je door de huisarts doorverwezen naar een gespecialiseerde persoonlijk begeleider die de patiënt moet helpen een eigen weg te vinden in de wirwar aan zorgverleners en herstelzorg. Lees meer op
de website van NOS.
Twee webinars over herstel bij Long COVID
Vilans organiseerde in 2021 in samenwerking met C-support twee webinars over Long COVID onder de titel 'Langdurige COVID-klachten; Samen werken aan herstel thuis’. Kijk de webinars terug:
Juni 2021:
https://www.youtube.com/watch?v=SXgWCKRuNks
September 2021:
https://www.youtube.com/watch?v=osqByWKzsT0
Informatiebrief voor herstellende cliënten
Deze Informatiebrief voor cliënt en hun naasten na (ziekenhuis)opname door COVID-19 verwijst naar leefregels en informeert hen over het herstelproces thuis.
Coronaplein
Coronaplein is een platform van de patiëntenorganisatie voor mensen met Long (langdurige) Covid. Op de website vind je informatie over het herstellen na corona, zoals tips voor een gezonde ademhaling en voedingstips. Ook delen patiënten en zorgverleners hun kennis en ervaringen over herstel bij het post-COVID-syndroom.
Naar de website Coronaplein
Ondersteuning bij langdurige klachten
C-support ondersteunt mensen met langdurige corona klachten (Long COVID). De nazorgadviseurs van C-support bieden geen medische behandeling, maar helpen cliënten om hun weg te vinden in het reguliere zorgaanbod. Op de website lees je meer over veel voorkomende klachten en krijg je adviezen en antwoorden op veelgestelde vragen. C-support adviseert ook (zorg)professionals en biedt (na)scholing. C-support is een stichting die werkt in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
Lees meer op de website van C-support
FNV-meldpunt Long COVID: zorgmedewerkers 6 maanden langer in dienst
Vakbond FNV opende in december 2021 een Meldpunt Long COVID voor medewerkers in zorg en welzijn die post-COVID-klachten ervaren. Er kwamen ruim 2.000 meldingen binnen, waarvan 70% denkt op het werk besmet te zijn geraakt. Honderden zorgmedewerkers waren na twee jaar nog niet hersteld en dreigden hun baan kwijt te raken. De FNV drong bij de overheid aan op compensatie voor deze groep. Het kabinet kwam daarop met een tijdelijke subsidieregeling die werkgevers in staat stelt om zorgmedewerkers minimaal zes maanden langer in dienst te houden. Zo krijgt de medewerker meer tijd voor herstel en re-integratie. De vakbond verzamelde ook ervaringen van zorgprofessionals met Long COVID.