Medicatieontrouw

Gepubliceerd op: 17-05-2018

Zorgmedewerker heeft signalerende taak

Het merendeel van de verpleegkundigen en verzorgenden (85%) krijgt dagelijks of af en toe te maken met cliënten die hun medicijnen niet goed gebruiken. Dit blijkt uit een onderzoek van Nivel, IQ Healthcare en V&VN onder 914 zorgmedewerkers. Ook als de cliënt in beginsel zelf het medicatiebeheer doet, heeft de zorgmedewerker wel een signalerende taak of de cliënt goed met de medicatie omgaat. Enkele praktische tips voor zorgmedewerkers op basis van het rapport:

Signalen voor medicatieontrouw zijn:

• Cliënt neemt medicatie niet op tijd in.
• Vergeet medicatie in te nemen.
• Is het overzicht kwijt.
• Haalt niet tijdig nieuwe medicatie bij apotheek.
• Heeft weerstand tegen gebruik van medicatie.
• Zegt dat medicatie niet helpt.

Wat kan de zorgmedewerker doen als hij/zij ziet dat cliënt medicatieontrouw is? Denk aan:

• In gesprek met de cliënt proberen te achterhalen wat de reden is voor medicatieontrouw.
• De cliënt informeren over gevolgen (invloed op behandeling).
• Cliënt motiveren tot medicatiegebruik volgens voorschrift.
• Contact opnemen met arts of apotheker.
• Overleg met mantelzorger.
• Overleg met collega.
• Aanbieden van hulpmiddelen, bijvoorbeeld medicijnrol of medicijndispenser.
• Aanbieden van professionele hulp bij medicatie.

Hoe kan de zorgmedewerker bijdragen aan medicatietrouw van de cliënt? Denk aan:

• In gesprek met de cliënt aandacht besteden aan medicatietrouw, vragen hoe het gaat met medicijngebruik.
• Cliënt informeren, voorlichting geven over goed medicijngebruik.  
• Als de zorgmedewerker de medicatie toedient aan de cliënt: fouten in de toediening voorkómen, bijvoorbeeld niet vergeten de losse medicatie (buiten medicatiezakjes, zoals druppels, insuline) te geven; of toegevoegde medicatie (tussentijds voorgeschreven, los van de medicatierol) niet vergeten.
• Zorgdragen voor goede overdracht van medicatiegegevens bij bijvoorbeeld opname/ontslag uit instelling.
• Samenwerkingsafspraken maken met andere organisaties en professionals; bijvoorbeeld over overdracht van medicatiegegevens, rol apotheker bij voorlichten van cliënten over medicatie, regelmatige medicatiebeoordeling als cliënt veel verschillende medicijnen gebruikt door arts, apotheker, cliënt en eventueel rol van zorgmedewerker daarbij.

Lees het Onderzoek: Bevorderen van medicatietrouw door verpleegkundigen en verzorgenden: knelpuntenanalyse (pdf) op website van Nivel.

Informatiekaarten

Bij het thema Medicatieveiligheid staan informatiekaarten voor zorgmedewerkers en informatiekaarten voor cliënten, die aansluiten op de Veilige principes. Je kunt deze goed gebruiken om het gesprek met cliënten aan te gaan.