Blog: Onbegrepen gedrag bij dementie blijvend op nummer 1?

Gepubliceerd op: 17-03-2022

Als je aan professionals in de dementiezorg vraagt aan welke kennis ze het meeste behoefte hebben, komt onbegrepen gedrag al jarenlang als winnaar naar boven. Tara Koenders, expert dementie van Zorg voor Beter, ziet tegelijkertijd dat er binnen de dementiezorg en -ondersteuning al heel veel gebeurt op dit thema. Wat is de beste oplossing? En is die er wel? Lees haar blog.

De cijfers zijn duidelijk. Zo’n 80 tot 90 procent van de mensen met dementie vertoont vroeg of laat onbegrepen gedrag. Dat is al het gedrag van de persoon met dementie, dat de persoon zelf of de omgeving als moeilijk hanteerbaar ervaart. In het kennisnetwerk dementie, waar Vilans samen met acht zorgorganisaties in zit, staat dit onderwerp al jarenlang op nummer één. Honderd professionals gaven in een vragenlijst aan dat ze graag meer kennis willen hebben over dit onderwerp. En ook in het programma kennisinfrastructuur langdurige zorg (KIA) gaven zorgmedewerkers aan dat dit het belangrijkste onderwerp is waar meer onderzoek naar gedaan moet worden, zowel binnen de ouderen- als de gehandicaptensector.

Oorzaak onbegrepen gedrag achterhalen 

Dat dit thema zo leeft, verbaast me niets. Onbegrepen gedrag is ook een ongrijpbaar iets. Heel veel dingen zijn van invloed zijn op iemands gedrag. Dat geldt voor ons allemaal. Het lastige is alleen dat mensen met dementie zich niet altijd even goed kunnen uitdrukken. Het is voor zorgprofessionals dan vaak extra ingewikkeld is om te ontdekken wat de precieze oorzaak van het gedrag is.

Toen ik zelf in de dementiezorg werkte, kreeg ik bij bepaald gedrag – bijvoorbeeld een mevrouw die alleen maar uit het raam staart – te horen dat dit bij ‘de’ dementie hoorde. Er werd bijna nooit gekeken waar het gedrag vandaan komt en of het mogelijk is om dit te veranderen. Helemaal als niemand er direct ‘last’ van heeft, zoals dat bijvoorbeeld wel zo is bij grensoverschrijdend gedrag, weglopen of agressiviteit.

Beleid en methodes ontwikkeld

In de afgelopen jaren is steeds meer aandacht gekomen voor het omgaan met onbegrepen gedrag. Ongeveer de helft van de zorgorganisaties heeft inmiddels een beleid rondom onbegrepen gedrag. Er zijn verschillende wetenschappelijke methodes ontwikkeld om met dit thema aan de slag te gaan. Bekende voorbeelden zijn de ABC-methode, GRIP of Dementia Care Mapping. Ook zijn er diverse expertisecentra rondom onbegrepen gedrag. Die ondersteunen met hun eigen methodes organisaties bij complexe casussen. Daarnaast besteedt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) meer aandacht aan het juist omgaan met dit gedrag.

Naar de methodieken bij onbegrepen gedrag (ABC-methode, GRIP, Dementia Care Mapping) op Zorg voor Beter

Onvoldoende multidisciplinaire samenwerking

Toch blijven er ook nog veel verbeterpunten. Zo blijkt uit hun onderzoek dat er nog onvoldoende multidisciplinaire samenwerking is op dit onderwerp. Terwijl het juist zo belangrijk is om vanuit verschillende invalshoeken naar onbegrepen gedrag te kijken. In 2020 stelde de IGJ in een publicatie vast dat er een toename is van zeer ernstig onbegrepen gedrag en dat er verbetering nodig is in de ondersteuning voor deze mensen (bron: Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, 2020).

Wat hebben zorgmedewerkers nodig? 

Zelf ervaar ik dat, ondanks alle goede ontwikkelingen, het thema onbegrepen gedrag voor veel zorgorganisaties een aandachtspunt blijft. Voor mij - nu werkzaam bij een kennisorganisatie voor de langdurende zorg - een interessant vraagstuk. Laatst zag ik een enthousiast verhaal over een nieuwe methode voor het omgaan met onbegrepen gedrag. Mooi om te horen dat deze methode voor zorgmedewerkers werkt, maar is het ontwikkelen van methodes dan hetgeen waar medewerkers het meeste behoefte aan hebben, of zit het toch ergens anders?

Toename zeer ernstig onbegrepen gedrag

Hoe komt het dat er een toename is van zeer ernstig onbegrepen gedrag en wat kunnen we daaraan doen? Zit het bijvoorbeeld meer in het hebben van een duidelijk beleid rond onbegrepen gedrag, het leren kennen van de persoon met dementie en het organiseren van meer multidisciplinaire samenwerking op dit thema? Waar kunnen we het beste onze aandacht op richten, om zorgmedewerkers te ondersteunen om met onbegrepen gedrag om te gaan? Of moeten we met elkaar accepteren dat onbegrepen gedrag zo’n complex onderwerp is, dat dit thema blijvend op nummer 1 zal staan?

Meer informatie over onbegrepen gedrag

Bron

Terug naar de vorige pagina

Deel deze pagina via:

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Wil jij als eerste op de hoogte blijven van praktijkvoorbeelden, nieuws, tools en bijeenkomsten over de ouderenzorg? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief!

Schrijf je nu in!