Wat is palliatieve sedatie?

Laatste levensfase

Palliatieve sedatie gebeurt door een arts. Door medicijnen wordt de cliënt ‘soezerig’ of valt het in een diepe slaap. Het doel van palliatieve sedatie is het verlichten van de klachten en zo min mogelijk lijden van de cliënt. De sedatie kan tijdelijk of blijvend (in de laatste levensfase) worden ingezet.
 
Palliatieve sedatie is een medische handeling. De arts is daarom gebonden aan richtlijnen en moet zorgvuldig handelen. Het starten van palliatieve sedatie is een ingrijpende beslissing. Daarom overlegt hij dit van tevoren met de cliënt, zijn naasten en verzorgenden.

Doel van palliatieve sedatie

Het doel van palliatieve sedatie is het verlichten van onbehandelbaar lijden van de cliënt door het bewustzijn te verlagen. Palliatieve sedatie wordt toegepast wanneer het overlijden van de cliënt binnen twee weken wordt verwacht. De cliënt kan in de laatste levensfase klachten krijgen met bijvoorbeeld de ademhaling, vermoeidheid, verwardheid, angst of depressie. Samen met de arts kan er besloten worden tot palliatieve sedatie. Het bewustzijn van de cliënt wordt verlaagd met behulp van medicatie, zodat hij de klachten niet bewust meemaakt.

Rol van de zorgverlener

Wanneer een cliënt veel klachten heeft of wanneer klachten toenemen, kan de wens bestaan voor palliatieve sedatie. De arts en de cliënt samen nemen de beslissing om wel of geen palliatieve sedatie toe te passen. Voor deze beslissing heeft de arts informatie nodig. Er zijn twee manieren van palliatieve sedatie:

1. Continu, de cliënt verkeert in verminderd bewustzijn, tot aan het overlijden.
2. Kortdurend of met onderbrekingen.

Als zorgverlener kun je observeren en signaleren welke klachten de cliënt heeft en hoe die klachten verlopen. Het is belangrijk om deze klachten goed te rapporteren. Dit helpt de arts en de cliënt in het maken van de beslissing voor palliatieve sedatie.
 
Daarnaast kun je de naasten ondersteuning bieden. Zij gaan afscheid nemen en hebben allerlei verschillende emoties. Je kunt ze ondersteunen door hen informatie en uitleg te geven.

Palliatieve sedatie en euthanasie

Er bestaan verschillende termen voor de laatste levensfase, zoals sedatie in de laatste levensfase, palliatieve sedatie in de terminale fase, terminale sedatie of diepe sedatie. Deze begrippen worden door elkaar gebruikt en hebben vaak een andere betekenis. Volgens de richtlijn Palliatieve Sedatie van IKNL, die je vindt op de website Pallialine, betekent palliatieve sedatie: ‘Het opzettelijk verlagen van het bewustzijn van een patiënt in de laatste levensfase’.
 
Palliatieve sedatie wordt wel ten onrechte verward met euthanasie. Palliatieve sedatie verlaagt het bewustzijn, terwijl euthanasie het leven beëindigt. Palliatieve sedatie is dan ook geen ‘passieve euthanasie’, omdat euthanasie altijd actief het leven beëindigt.

Meer informatie

• Beslisboom voor zorgprofessionals