Cijfers van het Consumentenpanel Gezondheidszorg van het Nivel (2018) laten zien dat 1 op de 3 Nederlanders (36,4%) minder gezondheidsvaardig is. Zij hebben moeite om informatie over hun ziekte te begrijpen en hun weg te vinden in de zorg. Vaak hebben ze meer problemen met hun gezondheid.
Online module gezondheidsvaardigheden
Veel volwassenen vinden het moeilijk om informatie over gezondheid te begrijpen. In een module leer je waarom het belangrijk is hen te bereiken, betrekken en vertegenwoordigen. Deze module is ontwikkeld door de Patiëntenfederatie Nederland, Pharos en PGOsupport, in samenwerking met de Nierpatiënten Vereniging, Hematon en Parkinson Vereniging. De module neemt ongeveer 60 minuten in beslag.
Meld je aan voor de gratis online module gezondheidsvaardigheden
Handreiking Aandacht voor zelfmanagement én gezondheidsvaardigheden
Wil je als gezondheidscentrum of huisartsenpraktijk aan de slag om de zorg en zelfmanagement te verbeteren voor mensen die minder gezondheidsvaardig zijn? Download dan nu de handreiking 'Aandacht voor zelfmanagement én gezondheidsvaardigheden'. De publicatie beschrijft 7 stappen om te komen tot passende zelfmanagementondersteuning in jouw praktijk.
Direct naar de downloadpagina van de handreiking binnen dit thema
Ondersteuning vanuit de huisartsenpraktijk
Zelfmanagement ondersteunen bij mensen die minder gezondheidsvaardig zijn vergt veel tijd en aandacht. Maar deze aanpak levert veel op. Binnen een huisartsenpraktijk of gezondheidscentrum is vaak al veel mogelijk om mensen die minder gezondheidsvaardig zijn te ondersteunen. Denk aan een aangepaste wachtkamer, foldermateriaal, video's en passende gespreksvoering. Huisartsengroep Damzicht in Schiedam heeft deze aanpassingen doorgevoerd. Zij zijn mede-ontwikkelaar van de hierboven genoemde handreiking en hebben in Schiedam een taalnetwerk opgezet. Huisarts René Koop vertelt in de video wat het traject hem en zijn team opleverde:
https://www.youtube.com/watch?v=GWr0L2GBQYg
Passende ondersteuning vanuit de wijk
Eerstelijns zorgverleners doen er goed aan zowel binnen als buiten de muren van de praktijk te kijken, als het gaat om het bieden van de juiste ondersteuning. Mensen met minder gezondheidsvaardigheden lopen vaak op meerdere gebieden tegen problemen aan. In Schiedam werken verschillende organisaties samen om deze groep mensen te ondersteunen. Zij maakten gebruik van de handreiking 'Aandacht voor zelfmanagement én gezondheidsvaardigheden'. Bekijk de video:
https://youtu.be/yDPNj1CoHa4
Signalen herkennen
Om mensen met minder gezondheidsvaardigheden goed te kunnen helpen is het belangrijk dat je als zorgverlener de signalen herkent, zoals een patiënt die:
- te laat, niet of lange tijd niet op een afspraak verschijnt
- de benodigde formulieren niet van tevoren invult
- een onsamenhangend verhaal vertelt
- directief overkomt
- altijd dezelfde vragen stelt
- vraagt: kunt u dit voor mij invullen? Ik schrijf zo onleesbaar
- zegt dat de bijsluiters zo ingewikkeld zijn
- zegt dat zijn kinderen de boodschappen voor hem doen
- zegt dat hij nooit leest, de televisie geeft informatie genoeg
Meer informatie over signalen die wijzen op minder gezondheidsvaardige patiënten vind je in de handreiking Aandacht voor zelfmanagement én gezondheidsvaardigheden
Bied laagdrempelige informatie aan
De manier van communiceren en informatie aanbieden kan veel verschil maken in de zorg voor mensen die minder gezondheidsvaardig zijn. Door laagdrempelige voorlichtingsmaterialen aan te reiken bevorder je de gezondheidsvaardigheden van je cliënt. Bijvoorbeeld de website Begrijp je lichaam. Meer voorlichtingsmaterialen en video's vind je op de pagina tools gezondheidsvaardigheden in dit thema.
Pas je communicatie aan
De manier waarop je communiceert, kan zorgen voor meer begrip bij de cliënt. Tips voor goede communicatie zijn:
- Gebruik visuele middelen: video’s, plaatjes.
- Gebruik eenvoudige taal, maar blijf iemand wel als volwassen persoon aanspreken.
- Gebruik eenvoudige woorden. Niet: ‘de jeugd van tegenwoordig’, maar ‘kinderen van onze school’
- Stel maar één vraag tegelijk.
- Beperk de informatie tot 3-5 kernpunten en prioriteer deze.
- Moedig mensen aan om vragen te stellen.
- Gebruik de terugvraagmethode.
Wil je je verder verdiepen in communiceren met deze patiëntengroep? Download de handreiking Aandacht voor zelfmanagement én gezondheidsvaardigheden
E-learning over effectieve communicatie in de zorg
In de e-learning ‘Effectieve communicatie in de zorg’ doe je nieuwe kennis en vaardigheden op over laagdrempelige communicatie. Vragen als 'Wat zijn beperkte gezondheidsvaardigheden?' 'Wat kun je doen als zorgverlener?' En 'welke hulpmiddelen kun je inzetten?' komen aan bod. Nadat je een gratis account hebt aangemaakt op Pharos, kun je beginnen. De e-learning duurt 2 uur en bestaat uit 4 modules die ook los te volgen zijn. De e-learning wordt afgesloten met een toets en is voor verschillende beroepsgroepen geaccrediteerd.
Meer artikelen over zelfmanagement en gezondheidsvaardigheden
- Praktische tips voor meer integrale zorg in de wijk (nieuwsbericht, Zorg voor Beter, 2022) en publicatie 'Door de ogen van de patiënt (pdf, Zorg voor Beter, 2022)
- Zelfmanagement en gezondheidsvaardigheden - Pilot levert nuttige inzichten op (pdf, De POH, 2019)
- Eindelijk kan ik hen iets aanbieden (pdf, De Eerstelijns, 2019)
- Laaggeletterden en zorgverleners werken samen aan passende zorg (pdf, De Eerstelijns, 2017)
- Nieuwe inzichten door samenwerking met laaggeletterden (pdf, TPO De Praktijk, 2017)
- Geen doorsnee patiënt - Mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden (pdf, De POH, 2015)