De Wzd in de organisatie

'Nee, tenzij'-beleid

Voorwaarde voor het daadwerkelijk structureel verminderen van onvrijwillige zorg is een organisatiebrede visie op vrijheid en bijpassend beleid. Het is belangrijk dat er door het management een duidelijke keuze wordt gemaakt voor een 'nee, tenzij'-beleid en dat de nieuwe visie duidelijk uitgedragen wordt in de organisatie. Dit biedt medewerkers de steun die ze nodig hebben om risico’s te durven nemen.  

• Bekijk hier wat er minimaal in het beleid moet terugkomen en download een handig voorbeeldbeleid.

Zaken op orde

Als je als zorgaanbieder onvrijwillige zorg aanbiedt, dan neem je dit in beleid en werkprocessen op. Regel de volgende zaken:  

• het opstellen van een beleidsplan waarin de visie op het voorkomen en zorgvuldig toepassen van onvrijwillige zorg is beschreven.
• het aanwijzen van een Wzd-functionaris en dit ook bekend maken
• het maken van een planning voor hoe de organisatie zo snel mogelijk de zorg- en behandelplannen die nog vallen onder de Wet Bopz van cliënten zal omzetten naar de Wzd.
• het borgen van de rechtspositie van de cliënt, bijvoorbeeld doordat iedere cliënt of vertegenwoordiger de mogelijkheid krijgt een beroep te doen op een cliëntenvertrouwenspersoon (CVP).
• het regelen van de randvoorwaarden om het beleid goed uit te voeren; bij wie kan een medewerker terecht met vragen en hoe wordt de implementatie gevolgd.
• het zorgen voor afhandeling van klachten bij een onafhankelijke Wzd-klachtencommissie. De commissie moet bestaan uit een oneven aantal van tenminste drie personen, die niet in dienst of verbonden met de zorgorganisatie.
• het regelen van toegang tot een cliëntvertrouwenspersoon.
• het op een veilige manier vastleggen van cliëntgegevens en wie daar toegang tot heeft.
• het registreren van onvrijwillige zorg en de wijze waarop halfjaarlijkse overzichten en analyse onderdeel zijn van leren en verbeteren.
• het faciliteren van een multidisciplinair overleg, waarvan de samenstelling afhankelijk is van o.a. de doelgroep cliënten en de samenwerkingsverbanden. 

Inspectie over Wet zorg en dwang 

De Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) heeft een visiedocument gepubliceerd over de Wet zorg en dwang. Hierin geeft ze in hoofdlijnen aan wat de Wet zorg en dwang voor het toezicht betekent. Kernpunten voor de inspectie zijn:   

• Terugdringen van onvrijwillige zorg: ‘Nee, tenzij ….’ . Dwang moet zoveel mogelijk worden voorkomen. Een goede analyse, multidisciplinaire besluitvorming, het zoeken naar alternatieven en evaluatie zijn onderdelen van dit proces. 
• De juiste zorg op de juiste plaats. Door de maatschappelijke ontwikkeling waarbij cliënten zo lang mogelijk thuis moeten blijven, ontstaat het risico dat de zorg soms te laat komt of de benodigde kwaliteit niet beschikbaar is.
• Deskundigheidsbevordering. Het verhogen van de kwaliteit van onvrijwillige zorg door voldoende en deskundig personeel. Deskundigheidsbevordering met betrekking tot kennis en vaardigheden van zorgverleners en behandelaren is een belangrijk aandachtspunt. 
• Aandacht voor en het versterken van de rechtspositie van cliënten. Cliënten die te maken krijgen met onvrijwillige zorg, moeten weten wat hun rechten zijn, hoe ze ondersteuning kunnen krijgen en waar ze een eventuele klacht kunnen indienen.  

De zorgaanbieder moet twee keer per jaar een overzicht van onvrijwillige zorg aan de inspectie sturen. Het gaat niet alleen om registreren: het overzicht dient vergezeld te zijn van een door de bestuurder ondertekende analyse van de verleende onvrijwillige zorg. De bestuurder moet laten zien welke acties ondernomen worden om onvrijwillige zorg te voorkomen of de duur hiervan te verkorten. Op de website www.dwangindezorg.nl vind je informatie van de Rijksoverheid over dit onderwerp. 

Kwaliteitskader en indicatoren basisveiligheid 

Een van de vier thema’s van het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg is 'gemotiveerd gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen'. Verenso en V&VN hebben voor alle thema’s indicatoren ontwikkeld om het leren en verbeteren in teams een impuls te geven. Door Verenso, V&VN, ActiZ en Zorgthuisnl is een handboek opgesteld om professionals en zorgaanbieders bij de meting te ondersteunen. Bekijk het actuele handboek indicatoren kwaliteitskader (Zorginzicht).