In dit deel is Janneke Fleuren, ergotherapeut, aan het woord: ‘Zorgmedewerkers zetten aandacht voor ontspanning vaak op de tweede plek, terwijl dat voor het herstel juist zo belangrijk is.’
Vechten of vluchten
Fleuren: ‘Bij long-COVID, oftewel het post-COVID-syndroom, is het zenuwstelsel van mensen ontregeld. Het lichaam zit daardoor onbewust voortdurend in een vecht-of-vluchtreactie, terwijl het juist heel belangrijk is dat het zenuwstelsel kan kalmeren. Voor zorgmedewerkers is dit vaak moeilijk, ze zetten bijna altijd de zorg voor een ander vóór de zorg voor zichzelf. Ze voelen daarnaast ook nog eens de druk vanuit het werk, en zitten met een schuldgevoel omdat zij niet mee kunnen draaien. Ze zijn zo gewend om maar door te gaan en zichzelf te overbelasten. De maatstaf voor hen is dat ze pas weer meetellen zodra ze weer volledig werken. "Moe ben ik toch wel", is vaak hun redenering om, ondanks hun klachten, tóch weer volledig te gaan werken. Maar als je dat structureel blijft doen, leidt dat uiteindelijk ook tot andere klachten.’
Meer balans
Fleuren: ‘Het creëren van een goede balans helpt mensen uit de vecht-of-vluchtreactie. Als ergotherapeut help ik daarom om kleine stapjes te zetten op het persoonlijk stuk en op het gebied van werk, fysieke en mentale inspanning, waarbij we de intensiteit van activiteiten labelen. Daarnaast bekijken we hoe inspanning en ontspanning afgewisseld kunnen worden. Bijvoorbeeld door eerst een was op te hangen, daarna een ademhalingsoefening op de bank te doen en weer wat later een vriend of vriendin uit te nodigen. Zo bouwen mensen het langzaam op.’
Over Positieve Gezondheid
M
ensen zijn niet hun ziekte. Dat besef, daar draait het om bij Positieve Gezondheid. De nadruk ligt op de veerkracht van mensen en wat hun leven betekenis geeft aan de hand van zes dimensies. Namelijk: lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven, meedoen en dagelijks functioneren. Het gedachtegoed is vertaald naar een spinnenwebdiagram, een gespreksinstrument dat helpt om inzicht te krijgen in de zes dimensies. Zorgverleners kunnen hiermee een gesprek voeren met cliënten dat niet draait om hun advies als deskundige, maar om het luisteren naar iemands wensen en behoeften om daar goed op in te kunnen spelen. Het doel? Een brede benadering die bijdraagt aan het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven om te gaan en zo veel mogelijk zelf de regie te voeren.
Holistische blik
Fleuren: ‘Het is voor ergotherapeuten gebruikelijk om alle domeinen van iemands leven mee te nemen. Die gebieden komen overeen met het spinnenweb van Positieve Gezondheid. In het gesprek kijken we waar iemand de focus op wil leggen. In het begin is dat vaak het fysieke herstel. Maar mensen worden ook mentaal op de proef gesteld, omdat het herstel van long-COVID ontzettend langzaam gaat. Het is dan heel waardevol om met de persoon te bespreken welke andere domeinen aandacht vragen en waar diegene op in wil zetten. Zo zie je dat mensen vaak in een later stadium meer aandacht willen geven aan zingeving. Het gesprek stimuleert hen om de regie bij zichzelf te houden. Daarnaast kun je aan de hand van de uitkomsten ook bekijken welke multidisciplinaire samenwerking je op moet zetten. Zo zet je vanuit een holistische blik op alle gebieden stappen.’
Meer weten?
Dit interview is onderdeel van een serie. Benieuwd naar de andere interviews? Lees dan ook eens:
Wil je meer weten over het herstel van long-COVID? Lees dan ook eens deze publicatie, over samenwerking tussen betrokken disciplines bij herstelzorg thuis.